İlkçağdan beri “Pisidya Ülkesi” adı verilen göller yöresinin en eski kültür merkezlerinden biridir. M.Ö. 3500 yılarında “Mirya” veya “Miryo” adı ile Hititlerin bir kolu olan Anamurla (Anaminli) Miryalı’ lar tarafından kurulmuştur.

İlk Mirya şehrinin özellikleri Hitit Devletine bağlı, hür bir şehir Devleti görünümünde idi. Paçeşi adı verilen güneşin oğlu kabul edilen veliler tarafından yönetilirdi. M.Ö. 547 yıllarında bu topraklar Pisidyalıları yenen Perslerin egemenliği altlına girdi. M.Ö. 533 yıllarında Persler ile Pisidyalılar arasında yapılan kanlı savaşı Persler kazanınca Mirya şehrinin yerini göl kıyısında Akamaia (Akmescit) taşıdı. Büyük İskender’in Persleri yenmesinden sonra, Mirya şehri tekrar büyüdü ve gelişti. Daha sonra Bizanslılar zamanında şehir önemini kaybetti. M.S. 713-714 Yıllarında Arapların egemenliğine geçmesine rağmen, bu durum kısa sürdü ve tekrar Bizanslıların egemenliği altına girdi. Türkler tarafından 1112-1116 yılları arasında yapılan akınlarda zayıflatıldı. Anadolu Selçuklu Sultanı 1. Mesut zamanında Emir Madanoğlu Nurettin tarafından 1116 yılında fethedildi.

Adı “Gelende” veya “Gelindi” olarak değiştirildi. Çok sayıda Türkmen aşireti yerleştirildi. Gelende, daha sonraki dönemlerde askeri üst haline getirildi. Mesire yerleri kuruldu. Arap Seyyahi İbn-i Bibi’nin Muhtasar Selçuknamesinde Gelende’yi Anadolu Selçuklu Sultanının yazlık taht ve eğlence şehri olarak belirtilmektedir. Gelendost İlçesi Ortaçağ Avrupa tarihçileri Tarafından “Miryokatolof” şehri olarak anılmaktadır. ll. Kılıçarslan döneminde, Gelendost ovası ile Fatlın ovasında yapılan tarihin en büyük meydan muharebesi miryokefelon zaferi 17 Eylül 1176 tarihlerinde Salı günü olmuştur. Türklerin kazandığı bu zafer Anadolu’nun Türkleşme sürecini hızlandırmıştır. 1301 yıllarında Gelende, Eğirdir Merkez olan Hamitoğulları beyliği sınırları içine katılmıştır. 1314 yıllarında İlhanlıların eline geçmesine rağmen kısa bir süre sonra tekrar Hamitoğulları beyliğine katıldı. İlk defa 1390 yıllarında Osmanlı Devletine bağlanmış, 1402 Ankara savaşından sonra bu topraklarda sarsılan Osmanlı egemenliği 1415 yıllarında tekrar kuruldu. Bununla birlikte Konya vilayetine bağlandı. Selçuklu Türkleri tarafından fethedilen Myrio kalesine “Gelende” adı verilmiştir. Anadolu Selçukluları zamanında Dost Eli Sancağının Merkezi olmuş ve Osmanlı Sultanı Fatih Sultan Mehmet zamanında “Gelendost” adı verilmiştir.

Cumhuriyet Döneminde 1930 yılında Afşar köyünün yerine nahiye olmuş, 06.03.1954 tarihli 6324 sayılı Kanunla Gelendost İlçesi olmuştur.

COĞRAFİ YAPISI

Gelendost, Akdeniz Bölgesinin batı kesiminde Göller Yöresi diye bilinen bölgenin içinde Isparta İline bağlı, Isparta’ya 82 Km. mesafe ve kuzeydoğu yönünde bulunup güneyinde Eğirdir, doğuda Şarkikaağaç-Yalvaç, kuzeyde Yalvaç İlçesi toprakları ilebatıda Eğirdir Gölü ile çevrili 624 kilometre karelik alana sahiptir. Eğirdir Gölüne 27 km kıyısı bulunmaktadır.Deniz seviyesinden 940 metre yüksekliği bulunan Gelendost ve civarının 3. jeolojik zamanda oluştuğu bilinmektedir. Toprakları killi, tuzlu ve tınlıdır.Gelendost bağlı bulunduğumuz İlimiz Isparta gibi coğrafi bölge olarak Akdeniz bölgesinde bulunmasına rağmen iklimi tam Akdeniz iklimi özellikleri taşımaz. Hem Akdeniz ikliminden hem de İç Anadolu’ nun karasal ikliminden etkilenir. Bunun için Akdeniz iklimi ile karasal iklim arasında geçiş iklimi olarak adlandırılabilir. Kısmen Eğirdir Gölünün yumuşatıcı etkisi görülür. Buna bağlı olarak bitki örtüsünde dağların alt kesimleri pırnal çalısı ve meşe koruluğu ile kaplı olup yüksekleri çıplaktır. Bozkır alan çoktur. Yazın sıcak ve kurak olması haziran ayı başından itibaren tarım ürünlerinin sulanmasına gerekli kılmaktadır.

NÜFUSU

EĞİTİM-SAĞLIK-TARIM VE HAYVANCILIK

İlçemiz merkezinde 50 yataklı bir İlçe Hastanesi ve 112 Acil sağlık hizmetleri istasyonu bulunmaktadır. İlçemiz merkez ve köylerle birlikte faal durumda toplam ; 1 Anaokulu, 6 ilkokul, 7 Ortaokul, 1 İmam Hatip Lisesi, 1 Çok Programlı Lise, 1 Anadolu Lisesi olmak üzere toplam 3 adet lise ve Halk Eğitim merkezi bulunmaktadır.

İlçemizde okur yazarlık oranı zorunlu eğitim çağında % 100’ e diğer yaşlarda %98’ e ulaştırılmıştır.

İlçemiz merkez ve köylerinde kurulu faaliyetlerine devam eden toplam 23 adet dernek mevcuttur. Bunlardan 3 tanesi kamu yararına çalışan dernek, 4 tanesi spor kulübü olup, diğerleri ise eğitim, kültür, dini, hayri ve sosyal yardım amaçlı kurulan derneklerdir.

İlçemizde 500 kişilik kapalı spor salonu, standart ölçülü bir futbol sahası ve halı saha, ile lise binasında 100 seyirci kapasiteli çok amaçlı salon vardır. Gelendost ilçe merkezi ile Yaka, Bağıllı ve Madenli köyünde birer amatör spor kulübü bulunmaktadır ve futbol branşında faaliyet göstermektedir.

İlçemizde, Süleyman Demirel Üniversitesi Rektörlüğü’ ne bağlı meslek yüksek okulu mevcuttur.

Meslek Yüksekokulu olarak önlisans düzeyinde aşağıdaki bölüm/programlar bulunmaktadır:

• Gıda İşleme Bölümü “ Gıda Teknolojisi Programı”

• Muhasebe ve Vergi Bölümü “ Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Programı”

• Yönetim ve Organizasyon Bölümü “ İnsan Kaynakları Yönetimi Programı”

• Finans-Bankacılık ve Sigortacılık Bölümü “ Maliye Programı”

İlçemizde halkın büyük çoğunluğu tarımla uğraşmaktadır. İlçede yaklaşık 1.288.500 civarında elma ağacı bulunup yılda ortalama 220.000 ton elma üretilmektedir. Ayrıca, 31 adet soğuk hava depomuz olup toplam kapasitesi 144.000 ton dur. Su ürünleri ticareti, havuz balığı ve kerevit nakli olarak gerçekleşmektedir. Nakliyecilik elma üretimine paralel artmaktadır. Ilçede hayvancılık alanında küçükbaş, büyükbaş ve kümes hayvanı faaliyet gösterilmektedir.